UE przyjmuje 18. pakiet sankcji wobec Rosji i Białorusi

Unia Europejska 18 lipca 2025 r. zatwierdziła 18. z kolei pakiet sankcji gospodarczych i indywidualnych wobec Rosji i – w dużej mierze również – Białorusi. Jest to jeden z najbardziej kompleksowych i surowych zestawów restrykcji od początku wojny w Ukrainie. Nowe środki znacząco wpływają na sektory energetyczny, bankowy i wojskowy, a ich skutki odczują także przedsiębiorcy z państw członkowskich, w tym firmy z branży transportowo-logistycznej oraz świadczące usługi specjalistyczne.

Główne założenia 18. pakietu sankcji

Energetyka. UE obniżyła pułap cenowy dla rosyjskiej ropy z 60 USD do 47,6 USD za baryłkę oraz wprowadziła nowy mechanizm automatycznej jego aktualizacji. Zakazano także importu produktów rafinowanych pochodzących z rosyjskiej ropy, nawet jeśli zostały przetworzone poza Rosją – z wyjątkiem importu z kilku państw sojuszniczych (m.in. USA, Kanada, Wielka Brytania). Radykalnym krokiem jest również całkowity zakaz jakichkolwiek transakcji dotyczących gazociągów Nord Stream 1 i 2, co formalnie kończy możliwość ich wykorzystywania.

Transport morski. Nałożono zakaz wstępu do portów i świadczenia usług dla kolejnych 105 statków wspierających tzw. „flotę cieni”, używaną przez Rosję m.in. do transportu ropy i sprzętu wojskowego. UE objęła sankcjami także operatorów, właścicieli i kapitana jednego z takich statków.

Bankowość i finanse. Wprowadzono całkowity zakaz transakcji dla 22 kolejnych rosyjskich banków oraz rozszerzono restrykcje na podmioty z państw trzecich – w tym dostawców usług w zakresie kryptoaktywów – którzy obchodzą sankcje lub wspierają rosyjskie działania wojenne. Nowe przepisy obejmują również zakaz eksportu oprogramowania finansowego i zarządzającego do Rosji.

Przemysł wojskowy. UE rozszerzyła listę podmiotów objętych zakazem eksportu towarów podwójnego zastosowania, w tym nowoczesnych technologii i komponentów wykorzystywanych do produkcji dronów, rakiet i systemów bojowych. Zakazem objęto m.in. firmy z Chin, Turcji i Hongkongu.

Rozszerzenie sankcji na Białoruś. Oprócz objęcia ośmiu podmiotów białoruskiego kompleksu wojskowego, zharmonizowano sankcje gospodarcze nałożone na Białoruś z tymi, które obowiązują wobec Rosji, w tym w zakresie handlu bronią i usług finansowych.

Nowe środki ochronne. UE zdecydowała się wprowadzić zabezpieczenia przed roszczeniami odszkodowawczymi ze strony rosyjskich firm i osób fizycznych, które wykorzystują umowy inwestycyjne do kwestionowania sankcji w arbitrażu międzynarodowym.

Co to oznacza dla przedsiębiorców z UE – szczególnie z sektora TLS?

Nowe restrykcje generują szereg wyzwań dla firm z sektora transportu, logistyki i spedycji (TLS), które współpracują z partnerami z krajów trzecich lub obsługują międzynarodowe łańcuchy dostaw. Oto kluczowe obszary ryzyka:

1. Zaostrzone kontrole ładunków i statków: Rosnące sankcje wobec floty cieni i powiązanych usług morskich mogą prowadzić do nieplanowanych zatrzymań, rewizji ładunków i opóźnień logistycznych.
   
   
2. Ryzyko naruszenia sankcji: Współpraca z podmiotami z państw trzecich (np. z Azji), które mogą być zaangażowane w omijanie restrykcji, wiąże się z ryzykiem wtórnego naruszenia unijnych przepisów sankcyjnych – w tym zakazu pośredniego importu produktów przetworzonych z rosyjskich surowców.
   
   
3. Zmiana relacji kontraktowych: Nowe zakazy mogą skutkować koniecznością rewizji umów handlowych, logistycznych oraz ubezpieczeniowych – zarówno w kontekście ich zgodności z prawem unijnym, jak i możliwości ich wykonania.
   
   
4. Ryzyko odpowiedzialności karnej lub administracyjnej: Firmy działające w sektorze TLS powinny zweryfikować, czy ich operacje nie naruszają nowych przepisów, szczególnie w zakresie eksportu i tranzytu towarów o znaczeniu strategicznym.