W dniu 24 października 2023 r. Komisja Europejska przedstawiła „European Wind Power Action Plan” [dalej: „Plan Działania”] stanowiący wytyczne działań, które mają zmierzać do przyspieszenia rozwoju energetyki wiatrowej w Europie. Plan Działań stanowi długo wyczekiwany plan wsparcia energetyki wiatrowej i ma wzmocnić konkurencyjność europejskiej produkcji energii wiatrowej, zwłaszcza w walce z producentami z Chin. Plan Działań stanowi odpowiedź na uzgodniony niedawno cel Unii Europejskiej, zakładający udział co najmniej 42,5 % energii odnawialnej do 2030 roku, co będzie wymagało znacznego wzrostu zainstalowanej mocy wiatru z 204 GW osiąganych w roku 2022 do ponad 500 GW w roku 2030.
W Planie Działania zaproponowano 15 działań mających na celu wzmocnienie europejskiego przemysłu energii wiatrowej. Działania te mają zostać podjęte wspólnie przez Komisję, państwa członkowskie, jak również przemysł energetyczny przy wykorzystaniu dotychczasowych strategii oraz przepisów prawa. Proponowane działania koncentrują się na sześciu głównych filarach:
W ramach tego obszaru działań Komisja wraz z państwami członkowskimi planuje uruchomić inicjatywę „Accele-RES”, aby zapewnić szybkie wdrożenie zmienionych unijnych przepisów dotyczących energii odnawialnej, kładąc większy nacisk na cyfryzację procesów wydawania zezwoleń i pomoc techniczną dla państw członkowskich. Komisja planuje także zachęcać państwa członkowskie do zwiększania widoczności harmonogramu projektów poprzez deklaracje dotyczące energii wiatrowej, przejrzyste harmonogramy aukcji i planowanie długoterminowe. Komisja jeszcze w tym roku ma również wesprzeć niezbędną rozbudowę sieci elektroenergetycznych za pomocą planu działania dotyczącego tych sieci.
2. ulepszony projekt aukcji:
Opierając się na proponowanym akcie w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie (NZIA – Net-Zero Industry Act) oraz reformie struktury rynku energii elektrycznej, Komisja planuje wspierać państwa członkowskie w usprawnianiu aukcji za pomocą dobrze opracowanych i obiektywnych kryteriów, które nagradzają sprzęt o wyższej wartości dodanej i zapewniają pełną i terminową realizację projektów. Plan Działania przewiduje także ocenę ryzyka cyberbezpieczeństwa.
3. dostęp do finansowania:
W celu przyspieszenia inwestycji i finansowania produkcji energii wiatrowej w Europie, Komisja planuje ułatwić dostęp do finansowania UE, przede wszystkim za pośrednictwem funduszu innowacyjnego, zaś Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) udostępni gwarancje ograniczające ryzyko.
4. stworzenie uczciwego i konkurencyjnego środowiska:
Komisja będzie uważnie monitorować ewentualne nieuczciwe praktyki handlowe. Komisja jest gotowa uruchomić odpowiednie instrumenty polityki, np. rozporządzenie UE w sprawie dotacji zagranicznych. Celem tych działań ma być zapewnienie równych warunków działania oraz pomoc w dostępie do rynków zagranicznych.
5. umiejętności:
Komisja zachęca do tworzenia partnerstwa na rzecz umiejętności na dużą skalę w zakresie energii odnawialnej co ma stać się kluczową płaszczyzną do opracowywania projektów rozwoju umiejętności. Dzięki przepisom NZIA Komisja ułatwi także uruchomienie europejskich akademii umiejętności w branży o zerowej emisji netto zaprojektowanych w celu wspierania działań państw członkowskich na rzecz podnoszenia i zmiany kwalifikacji pracowników. Akademie, z których każda koncentruje się na jednej technologii przemysłu net-zero, w tym jednej, która ma zostać uruchomiona w sektorze energetyki wiatrowej, będą miały na celu przeszkolenie 100 000 uczniów w ciągu trzech lat od ich utworzenia.
6. zaangażowanie przemysłu i zobowiązania państw członkowskich:
Komisja planuje współpracować z państwami członkowskimi oraz branżą wiatrową nad Unijną Kartą Energii Wiatrowej. Celem Karty ma być poprawa warunków umożliwiających europejskiemu przemysłowi wiatrowemu utrzymanie konkurencyjności, dostosowanie i szybkie wdrożenie działań Komisji, państw członkowskich i przedstawicieli branży przemysłowych, przy jednoczesnym wykazaniu wspólnych i skoordynowanych wysiłków na rzecz poprawy warunków dla europejskiego przemysłu wiatrowego.
Według opinii przedstawicieli przemysłu wiatrowego przedstawiony Plan Działania całkowicie zmienia reguły gry dla europejskiego przemysłu wiatrowego i zdolności Europy do osiągnięcia swoich celów klimatycznych i energetycznych oraz powinien przyczynić się do znacznego wzrostu tempa inwestycji.
Plan Działania dostępny jest pod adresem: https://energy.ec.europa.eu/system/files/2023-10/COM_2023_669_1_EN_ACT_part1_v8.pdf
Adwokat
Krzysztof Kwapiński