Rozporządzenie EUDR (European Union Deforestation Regulation) jest aktem prawnym, który ma na celu przeciwdziałanie wylesianiu i degradacji lasów na całym świecie oraz zmniejszenie wkładu Unii Europejskiej w emisje gazów cieplarnianych i globalną utratę różnorodności biologicznej.
Rozporządzenie dotyczy takich towarów jak bydło, kakao, kawa, palma olejowa, kauczuk, soja i drewno.
Jakie obowiązki mają przedsiębiorcy przy imporcie drewna i produktów z drewna wymienionych w Załączniku I do Rozporządzenia EUDR ?
Przed wprowadzeniem produktów do obrotu lub ich wywozem przedsiębiorstwa będą musiały dochować należytej staranności, aby potwierdzić, że towary objęte rozporządzeniem nie zostały pozyskane z terenów, które zostały wylesione. W przypadku produktów, które zawierają drewno lub zostały wytworzone z drewna – że drewno to zostało pozyskane z lasu bez powodowania degradacji lasów po dniu 31 grudnia 2020 r.
Zgodnie z art. 8 ust. 2 Rozporządzenia EUDR należyta staranność obejmuje:
1) gromadzenie informacji, danych i dokumentów koniecznych do spełnienia wymogów określonych w art. 9 rozporządzenia;
2) środki oceny ryzyka, o których mowa w art. 10 rozporządzenia;
3) środki zmniejszające ryzyko, o których mowa w art. 11 rozporządzenia.
Przedsiębiorcy przed wprowadzeniem produktów do obrotu oraz przed ich wywiezieniem muszą złożyć oświadczenia o należytej staranności. Oświadczenie o należytej staranności składane jest za pomocą systemu informacyjnego stworzonego przez Komisję Europejską. Takie dostępne i przekazywane elektronicznie oświadczenie o należytej staranności zawiera określone w Załączniku II informacje dotyczące produktów oraz oświadczenie przedsiębiorcy, że zachował on należytą staranność oraz że nie istnieje ryzyko lub istniejące ryzyko jest znikome.
Przedsiębiorca gromadzi, organizuje i przechowuje informacje przez okres pięciu lat od daty wprowadzenia do obrotu lub wywozu produktów informacje, wraz z dowodami, dotyczącymi każdego produktu. Artykuł 9 Rozporządzenia EUDR szczegółowo określa rodzaje tych informacji.
Przedsiębiorcy weryfikują i analizują informacje zgromadzone zgodnie z art. 9 rozporządzenia oraz inne istotne dokumenty. Na ich podstawie przeprowadzają ocenę ryzyka, aby ustalić, czy istnieje ryzyko niezgodności produktów przeznaczonych do obrotu lub wywozu. Produkty te nie są wprowadzane do obrotu ani eksportowane, chyba że ocena ryzyka potwierdzi brak lub jedynie znikome ryzyko ich niezgodności. W ocenie ryzyka uwzględnia się w szczególności m.in. takie kryteria jak: obecność lasów w kraju produkcji lub części tego kraju; obecność ludności rdzennej w kraju produkcji lub części tego kraj; powszechność wylesiania lub degradacji lasów w kraju produkcji lub części tego kraju; zastrzeżenia dotyczące kraju produkcji i pochodzenia lub jego części, takie jak poziom korupcji, powszechność fałszowania dokumentów i danych, nieegzekwowanie prawa, naruszenia międzynarodowych praw człowieka, konflikt zbrojny lub obecność sankcji nałożonych przez Radę Bezpieczeństwa ONZ lub Radę Unii Europejskiej czy też złożoność danego łańcucha dostaw i etap przetwarzania odnośnych produktów, szczególnie trudności w połączeniu odnośnych produktów z działką, na której odnośne towary zostały wyprodukowane.
Kary za naruszenia postanowień Rozporządzenia EUDR
W przypadku naruszeń Rozporządzenia EUDE przewiduje następujące kary:
1) grzywny proporcjonalne do szkód dla środowiska; w przypadku osoby prawnej maksymalna kwota takiej grzywny wynosi co najmniej 4 % łącznego rocznego obrotu osiągniętego przez podmiot lub podmiot handlowy w całej Unii w roku finansowym poprzedzającym decyzję o nałożeniu grzywny, obliczonej zgodnie z wyliczeniem całkowitego obrotu dla przedsiębiorstw, która może być w razie potrzeby podwyższona;
2) konfiskatę produktów przedsiębiorcy, które nie spełniają wymagań;
3) konfiskatę dochodów uzyskanych przez przedsiębiorców z transakcji obejmujących dane produkty;
4) czasowe wykluczenie na okres maksymalnie 12 miesięcy z procedur udzielania zamówień oraz z dostępu do finansowania publicznego, w tym procedur przetargowych, dotacji i koncesji;
5) czasowy zakaz wprowadzania do obrotu lub udostępniania towarów i produktów na rynku lub wywozu towarów i produktów, w przypadku poważnego naruszenia lub powtarzających się naruszeń;
6) w przypadku poważnego naruszenia bądź powtarzających się naruszeń zakaz stosowania uproszczonej należytej staranności;
7) opublikowanie na stronie internetowej Komisji Europejskiej wykazu prawomocnych wyroków, zawierającego m.in. nazwy przedsiębiorstw, wysokość nałożonych kar za naruszenie postanowień rozporządzenia oraz podsumowanie działań, w których stwierdzono naruszenie tego rozporządzenia przez danego przedsiębiorcę.
Rozporządzenie EUDR wejdzie w życie i zacznie obowiązywać od 30 grudnia 2025 r. (zaś dla mikro- i makro przedsiębiorców od dnia 30 czerwca 2026 r.).